ภาพและเรื่องโดย ประเจียด คงศาสตรา
 |
| แพะ สาลิกา ฝีมือลุงพลับ ตัวเมีย ไม่มีเครา |
 |
| แพะ สาลิกา ฝีมือลุงพลับ ตัวผู้ มีเครา |
ปกติแล้วตอนนี้จะเป็นเรื่องของ แพะ หลวงปู่อ่ำ ฝีมือแกะของ ครูพลับ รุ่นมาตรฐาน แต่เกิดปัญหาคาใจจากท่านผู้อ่านที่ถามมาว่า ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ของครูพลับ มีลักษณะเป็นแบบไหน เพราะเห็นเขียนถึงแต่ไม่มีรูปภาพประกอบมาให้เห็น เมื่อเป็นปัญหาคาใจท่านผู้อ่าน ผู้เขียนจึงติดต่อไปยัง คุณสุชิน ประธานชมรมอนุรักษ์ แพะ หลวงปู่อ่ำ เพื่อขอคำแนะนำ
เมื่อไม่นานมานี้ คุณสุชิน ประธานชมรมอนุรักษ์ แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก ได้ลงมา กทม. ผู้เขียนได้มีโอกาสพบและรับประทานอาหารด้วยกัน ผู้เขียนได้ปรารภถึงปัญหาคาใจท่านผู้อ่านกับท่านประธานชมรมฯว่า คำว่า ริ้วรอยเครื่องมือแกะ บนตัว แพะ หลวงปู่อ่ำ นั้น ผู้อ่านอาจจะไม่เข้าใจหรือมองเห็นภาพพจน์ได้ลำบาก หากไม่มีภาพถ่ายประกอบให้ชัดเจน ท่านประธานชมรมพอจะหา แพะ หลวงปู่อ่ำ ที่มี ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ปรากฏอยู่อย่างชัดเจน มาถ่ายภาพประกอบได้สักตัวหนึ่งไหมครับ
คุณ สุชิน ขมวดคิ้วเหมือนกับกำลังทบทวนความจำ ก่อนจะกล่าวกับผู้เขียนว่า เห็นอยู่ตัวหนึ่ง แต่เอ..อยู่ที่ใครหนอ เอาล่ะ เอาล่ะ ผมจะกลับไปทบทวนดูว่า แพะ ตัวนี้อยู่ที่ใคร ผมจะไปติดต่อขอถ่ายภาพส่งมาให้คุณ ขอเวลาหน่อยก็แล้วกัน ไม่นานนัก คุณสุชินได้โทรศัพท์มาบอกกับผู้เขียนว่า พบเจ้าของ แพะ ตัวนั้นแล้ว กำลังขอมาถ่ายภาพ อัดภาพเสร็จจะรีบส่งมาให้ อีก 7 วันต่อมา คุณสุชิน ได้ส่งภาพถ่าย แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก ตัวที่ผมต้องการมาให้ นี่แหละคือที่มาของ แพะ หลวงปู่อ่ำ ที่มี ริ้วรอยเครื่องมือแกะ มากที่สุด ( มีรอยแต่งน้อยที่สุดเหมือนกัน ) เอาล่ะครับตามผู้เขียนมาเลย
ริ้วรอยเครื่องมือแกะ แพะ ฝีมือ ครูพลับ
ดังที่ผู้เขียนได้เคยเขียนถึง การแกะแพะ ของครูพลับว่า แกะโดยใช้มีดและเครื่องมือแกะบางอย่าง ที่ครูพลับสร้างขึ้นเพื่อใช้แกะแพะถวายหลวงปู่อ่ำ ตั้งแต่ ยุคต้นจนถึงยุคมาตรฐาน แม้ว่าครูพลับจะแต่งแพะ ด้วยเครื่องมือพิเศษอย่างไร ก็ไม่อาจลบ ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ได้หมดจะต้องมีให้เห็นอยู่บ้าง ดังนั้นผู้มีความชำนาญในการดู แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก จะอาศัยการดู ริ้วรอยเครื่องมือแกะ แพะ ของครูพลับ ที่ทิ้งไว้เหมือนเป็นลายเซ็นของ ครูพลับ เองเป็นหลัก
แพะ ตัวนี้ปรากฏ ริ้วรอยของเครื่องมือแกะ ทั่วตัว มีรอยแต่งน้อยที่สุด สันนิษฐานว่า เมื่อครูพลับแกะ แพะ ตัวนี้ด้วยเครื่องมือแกะเป็นครั้งสุดท้ายจนสำเร็จแล้ว คงจะเห็นว่าได้สัดส่วนพอดิบพอดี แม้จะมี ริ้วรอยเครื่องมือแกะ มากแต่สอดสัมพันธ์กันโดยตลอดไม่ขัดแย้งและขัดตา จึงแต่งไล้ๆ เป็นบางแห่งเท่านั้น นั่นคือ การมองงานศิลป์ที่แกะออกมาด้วยสายตานักแกะสลักมืออาชีพ ที่มองเห็นความสวยตามธรรมชาติของเครื่องมือแกะที่ปรากฏอยู่บนตัวแพะ จึงทิ้งไว้ให้เป็นประจักษ์พยานแห่งการปาด การคว้าน การเฉือน เพื่อให้แผ่นเขาควายเผือกธรรมดาที่แบนๆ เกิดความกลมกลึงขึ้นมาจนถึงที่สุด โปรดพิจารณาดังต่อไปนี้
แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 1 ด้านข้างซ้ายและขวา ลำตัวทั่วไป ให้สังเกตดังนี้
 |
| แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 1 |
 |
| ฝีมือแกะของครูพลับ ที่มีรอยเครื่องมือแกะมากที่สุด |
ลำตัวทั่วไป แพะ หลวงปู่อ่ำ
ให้สังเกต ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ที่ใช้ความหนักเบาของมือครูพลับในการแกะ เหลา ปาด รอยเครื่องมือหนักเบาจะปรากฏอยู่บนผิว ตั้งแต่ท้องไปจนถึงขาและปลายเท้า คงมีรอยแต่งเพียงไม่กี่แห่ง สันนิษฐานว่าเป็นการลบรอยมีดที่ดูขัดตาออกเท่านั้น เมื่อพิจารณาโดยรวมแล้ว เหลี่ยมคูการแกะ เหลา ปาดของครูพลับบนผิว แพะตัวนี้จึงเป็นตัวครูสำหรับการดู ริ้วรอยเครื่องมือแกะ บนตัว แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก ที่เป็นฝีมือการแกะของครูพลับ ที่จะมีหลงเหลือให้เห็นบ้างทุกตัว เพราะเป็นการแกะด้วยมือ
หาง แพะ หลวงปู่อ่ำ
ด้านหนึ่งมีรอยแต่งเรียบ แต่อีกด้านหนึ่งไม่มีรอยแต่ง คงมี ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ปรากฏอยู่ที่ผิว สันนิษฐาน ว่าด้านที่ถูกแต่งเรียบการกดเครื่องมืออาจหนักเบาสับสนดูขัดตา ครูพลับจึงแต่งรอยเครื่องมือที่ไม่สัมพันธ์กันออกไป
เขา แพะ หลวงปู่อ่ำ
ด้านหนึ่งมีรอยแต่งจนผิวเรียบ อีกด้านหนึ่งไม่แต่ง ผิวมีรอยตะไบแทง เพื่อให้ได้พื้นที่โคนเขาเท่ากับอีกด้านหนึ่งพอดี
หู แพะ หลวงปู่อ่ำ
หู ด้านหนึ่งมีขนาดใหญ่ ปรากฏการเซาะร่องไม่มีรอยแต่งพื้นหู อีกด้านหนึ่งจะมีรอยแต่งให้พื้นหูเรียบไม่มีการเซาะร่อง เพื่อให้ใบหูด้านล่างดูกว้างได้สัดส่วนกับหูอีกข้างหนึ่ง
 |
| ด้านหน้า |
 |
| ด้านก้น |
 |
| ใต้ฐาน |
ตา แพะ หลวงปู่อ่ำ
ด้าน หนึ่งเรียบร้อยเป็นกระบอกตาชัดเจน ส่วนอีกด้านหนึ่งนั้น เนื่องจากเนื้อเขาควายเผือกที่มีลักษณะซ้อนกัน คล้ายเปลือกตามธรรมชาติได้ หลุดหายไป จึงเกิดเป็นร่องจึงไม่แต่งเพียงแต่เจาะรูนัยน์ตาให้ลึกได้ระดับกับอีกข้าง หนึ่ง
ด้าน หนึ่งเรียบร้อยเป็นกระบอกตาชัดเจน ส่วนอีกด้านหนึ่งนั้น เนื่องจากเนื้อเขาควายเผือกที่มีลักษณะซ้อนกัน คล้ายเปลือกตามธรรมชาติได้ หลุดหายไป จึงเกิดเป็นร่องจึงไม่แต่งเพียงแต่เจาะรูนัยน์ตาให้ลึกได้ระดับกับอีกข้าง หนึ่ง
ด้านหน้า แพะ หลวงปู่อ่ำ
ด้านหน้าจะเห็น ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ที่คอ ที่หน้าอก ที่ขา และปลายขา ได้ชัดเจน
ด้านก้น แพะ หลวงปู่อ่ำ
ด้านก้นจะเห็นรอยแกะ รอยปาด ได้ชัดเจนที่โคนหาง ที่ขาและที่ขาด้านหลังเป็นริ้วรอยธรรมชาติที่ไม่ขัดตา ครูพลับจึงไม่แต่งให้เรียบ
แพะ หลวงปู่อ่ำ ที่มี ริ้วรอยเครื่องมือแกะ มากที่สุดกับตัวอื่น
เพื่อให้เห็นประจักษ์ถึง ริ้วรอยเครื่องมือแกะ จึงนำภาพด้านข้างของ แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 1 ต้นแบบด้านข้างมาเปรียบเทียบกับ แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 2 และ 3 โปรดสังเกตว่า แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 2 และ 3 จะปรากฏรอยเครื่องมือที่คอ ที่ขา ที่ท้อง และใต้ท้อง ได้ชัดเจน เมื่อเปรียบเทียบกับ แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 1
 |
| แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 2 |
 |
| แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 2 |
สำหรับ แพะเก๊ นักทำ แพะเก๊ ไม่อาจหาเครื่องมือแกะแบบครูพลับมาใช้แกะ ถึงแม้จะหาได้ก็ไม่มี ปัญญาแกะให้เหมือน จึงใช้เครื่องมือไฟฟ้ามาแกะที่ไม่อาจสร้าง ริ้วรอยเครื่องมือแกะ แบบที่พลิ้วไหวของครูพลับได้ ถึงกระนั้นก็ยังให้เช่าได้เรื่อยๆ เพราะยังไม่เคยมีใครเปิดเผยมาก่อน จนกระทั่ง คุณสุชิน ประธานชมรมอนุรักษ์ แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก ได้มอบข้อมูลและคำแนะนำให้ผู้เขียนนำมาถ่ายทอดลงใน นิตยสาร ลานโพธิ์ แพะเก๊ จึงชะงักไป โดยเฉพาะเมื่อ ชมรมอนุรักษ์ แพะ หลวงปู่อ่ำ ได้จัดการประกวด แพะ หลวงปู่อ่ำ ขึ้นเป็นครั้งแรกใน วัดหนองกะบอก แพะเก๊ จึงถูกคัดออกเป็นแถว แต่เจ้าของ แพะเก๊ ก็ยอมรับ เพราะทางคุณสุชิน ได้เตรียม แพะของแท้ และคำอธิบายเปรียบเทียบในแง่วิชาการแบบลูกทุ่งเข้าใจง่ายๆ จึงยอมรับว่า โดนเข้าแล้ว
 |
| แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 3 |
 |
| แพะ หลวงปู่อ่ำ หมายเลข 3 |
ทั้งหมดคือ คำไขปัญหา จากความเอื้อเฟื้อของ คุณสุชิน ประธานชมรมอนุรักษ์ แพะ หลวงปู่อ่ำ กับสมาชิกในชมรม ที่ได้มอบภาพถ่าย และความรู้ประกอบในการดู แพะ หลวงปู่อ่ำ ของแท้ ให้กับผู้เขียน ซึ่งหากปราศจากความมีเมตตาจาก ชมรมอนุรักษ์ แพะ หลวงปู่อ่ำ เรื่องราวเกี่ยวกับ แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก จักไม่อาจดำเนินมาได้จนถึงตอนนี้ ฉบับหน้าจะเป็นเรื่องของ แพะ หลวงปู่อ่ำ ฝีมือการแกะของครูพลับ รุ่นมาตรฐาน ที่แกะไว้ก่อน หลวงปู่อ่ำ มรณภาพไม่กี่ปี
( ที่มา : ย่อจาก ลานโพธิ์ ฉบับที่ 1117 ปักษ์ เดือนพฤษภาคม 2556 : เคล็ดลับ จับสังเกต แพะ หลวงปู่อ่ำ วัดหนองกะบอก ริ้วรอยเครื่องมือแกะ ตอนที่ 17 ภาพและเรื่อง โดย ประเจียด คงศาสตรา )
วันนี้! อ่านหนังสือ ลานโพธิ์ บน i-Pad หรือ Tablet computer ได้ทั่วโลกแล้ว ตามลิงค์นี้
ลิขสิทธิ์ 2010 ลานโพธิ์ - สำนักพิมพ์บางกอกสาส์น. สงวนไว้ซึ่งสิทธิทั้งหมด. Copyright Bangkoksarn Publishing 2010.
#เคล็ดลับ #จับสังเกต #แพะ #หลวงปู่อ่ำ #วัดหนองกะบอก #ริ้วรอยเครื่องมือแกะ